Op 14 oktober 2023 kregen de Vrienden MPM de gelegenheid om het huis van Max Rooses te bezoeken. Omdat de groep te groot was, werd deze in tweeën gesplitst.
Een groep startte om 13.25 uur, de tweede om 14.45 uur.

We spraken af aan het pleintje voor het huis (aan de zijde van de Zoo). Buiten gaf Anne Van Houtte een korte inleiding over het boeiende leven van Max Rooses. Daarna gaven de huidige bewoners een rondleiding op het gelijkvloers. Het geheel werd leuk afgesloten met een drankje.

Op vrijdag 21 oktober vierden de Vrienden van het Museum hun 10-jarg bestaan.
Het werd een prachtige herdenking in de binnentuin van MPM. De zon was van de partij, het leek wel een zomerse dag in de herfst. Er waren ongeveer 50 deelnemers die genoten van een hapje en een drankje, en ook een gezellige babbel hoorde erbij.

De voorzitter, Jean-Pierre Tricot, heette de gasten hartelijk welkom en schetste summier de geschiedenis van de vriendenvereniging. Zijn toespraak leest u hier.

Nadien gaf de secretaris, François Gyselinckx, een overzicht van de werking
2012-2022.
Hij benadrukte dat deze activiteiten dienden om een hechte groep Vrienden bijeen te brengen die als gemeenschappelijk interessepunt het museum MPM hebben.
Ook gaf hij aan dat de lezingen voor de Vrienden altijd verzorgd worden door specialisten ter zake. Ofwel zijn het de stafleden van MPM ofwel de organisatoren van tentoonstellingen die de lezingen voor de Vrienden verzorgen.

Bestuurslid Frans Van den Brande werd bedankt voor de vele daguitstappen die vele leden sterk konden appreciëren en die hij tot in de puntjes voorbereidde, zodat alles op wieltjes verliep.

De secretaris gaf aan dat dankzij de lidgelden en giften de Vrienden aardig wat konden sponsoren.

Tot slot zei hij verheugd te zijn over het initiatief dat het bestuur nam om met nieuwjaar een boekje als geschenk te geven. Na het eerste boekje gedrukt door Boris Rousseeuw, werd dit door de ploeg van bestuurslid Patrick Goossens netjes verzorgd -en gratis- met zijn vrijwilligersploeg Letter-kunde-Press. Met de moeilijkheden met corona moest dit worden uitbesteed aan drukkerij Albe De Coker.

Het overzicht van die werking

Terwijl de helft verder kon keuvelen in de binnentuin of een drukwerk met prent kon afdrukken op een proefpers, werd de andere helft uitgenodigd om de lezing van Kristof Selleslach bij te wonen.

Aan de hand van eeuwenoude archiefstukken vertelde Kristof Selleslach, archivaris MPM, hoe Balthasar III Moretus werd opgevoed en opgroeide tot een drukker van stand.

Van bij de geboorte was de jonge Balthasar III Moretus (1646–1696) voorbestemd om de Plantijnse drukkerij te leiden. In functie van deze voorbestemming gaf vader Balthasar II Moretus (1615–1674) zijn oudste zoon een opvoeding op maat. Enerzijds leerde Balthasar junior het drukkersvak op de werkvloer van het familiebedrijf, anderzijds bereidde een elitaire opvoeding hem voor om zich in de hogere sociale kringen op te houden.

Kristof Selleslach kreeg ook speciale dank omdat hij altijd bereid was om snel accurate informatie te bezorgen, naast de lezingen die hij voor ons gaf.

Het drukken werd begeleid door Marc Gouwy, een vrijwilliger voor drukdemo’s.
Hij liet op een degelpersje Houtblok HB 03712 uit 1578 afdrukken, een kosmografische illustratie: de grote komeet gezien in november 1577.

Het was een mooie evenement en een opsteker om met hetzelfde elan de volgende jaren aan te vatten.

(vrijdag 21 oktober 2020)

Op vrijdag 27 april 2012 werd er in dit huis een nieuwe, specifiek museumgebonden vereniging opgericht: De Vrienden van het Museum Plantin Moretus/ Prentenkabinet.
Aldus werd er een moeilijk aanvaardbare leemte ingevuld.

Want sinds de opening van het museum op 19 augustus 1877 was de ‘Vereniging der Antwerpsche Bibliofielen actief, die zich onder meer toelegde op de publicatie van het boekhistorisch en wetenschappelijk tijdschrift’ ‘De Gulden Passer’ en zich tevens beschouwde als een soort vriendvereniging van het museum. Maar vanaf 2008 zou de subsidiekraan voor de publicatie van het tijdschrift door het Vlaamse Ministerie van Cultuur toegedraaid worden indien de Bibliofielen zich nog steeds zouden profileren als vriendenvereniging.

Een  groep trouwe museumbezoekers ging in op de challenge een nieuwe echte Vriendvereniging op te richten. Behoren  nu nog steeds tot de oorspronkelijke bestuurders: François Gyselinckx, Ann Van Houtte, Patrick Goosens, Frans Van den Brande en ikzelf als voorzitter. Hebben zich hierna toegevoegd; Hans De Smet en Griet Claerhout. Mevr. Iris Kockelbergh woonde quasi alle bestuursvergaderingen bij. Ik ben hen allen enorm dankbaar voor hun jarenlange actieve inzet.  

Het  doel van de vereniging blijft nog steeds  om een bijdrage te leveren aan de bekendheid en de groei van het museum. Het lidmaatschap omvat niet enkel het recht op gratis toegang tot alle stedelijke musea, maar ook de deelname aan talrijke activiteiten, waarvan u nu een overzicht van de laatste 10 jaar  zal gegeven worden door onze secretaris, François Gyselinckx.

Jean-Pierre TRICOT

Het was leuk om de Vrienden zo’n grote getale aanwezig te zien op 17 mei 2022.
Was het de smeulende honger naar cultuur of was het de reputatie van Dirk Imhof die hen naar MPM bracht? Het auditorium was volzet.

Deze lezing moest in feite in 2020 doorgaan in het kader van de 500e verjaardag van C.Plantin, maar het gekende virus strooide roet in het eten. Dit werd nu goedgemaakt.

Dirk Imhof voorstellen is waarschijnlijk niet nodig. Hij kent dit onderwerp tot in de puntjes, (wat trouwens ook van de andere items van het museum het geval is).

De correspondentie van Cristoffel Plantin voorstellen is waarschijnlijk ook overbodig.
Destijds was het de gewoonte dat briefwisseling werd bewaard. Dat was bij Plantin niet anders. Hij schreef naar de machtigen der aarde, naar collega’s, naar geleerden, naar zijn zakenrelaties, in verschillende talen. De onderwerpen die hij aansneed gingen over zakelijke besprekingen, religieuze en maatschappelijke problemen, familieaangelegenheden, enz.
Het ontwerp van de brieven wordt in MPM bewaard.

Wat wel speciaal vuurwerk geeft is dat je Dirk en de brieven van Plantin bijeenzet.
Hij weet het interessante voor ons uit te zoeken, weet de pittige details boven te halen, de dingen waarvan je achteraf zegt: ‘Dat wist ik nu niet’.

Het is altijd een plezier en spannend om zijn bevindingen te horen vertellen.

Volgens de brief van Plantin aan Germain Vaillant de Guéllis van juli 1571 (gewoonlijk ‘monsieur de Pimpont’ genoemd) was deze zeer pissig omdat het werk dat hij gedrukt wou zien zo lang duurde. Plantin excuseerde zich bij de belangrijke man met allerlei smoesjes: eerst zei hij dat de censoren veel tijd hadden verloren omdat ze onvoldoende Grieks kenden. Nadien was het dan weer dat hij niet het juiste papier had kunnen vinden. Of ook dat de zetter die de tekst moest zetten gestorven was of dat het manuscript met een een lading naar Parijs verloren was gegaan. Later bleek dat daar niets van waar was: De censoren hadden eerder al boeken goedgekeurd met Griekse teksten; de dode zetter bleek nog ijverig aan het werk te zijn geweest.

De brief van Plantin aan zijn dochter Madeleine van 20-22 mei 1572.
De raad van Plantin aan zijn dochter Madeleine Plantijn is een vaderlijke vermaning. Hij predikt zijn dochter de principes die hij zijn kinderen altijd heeft geleerd: de diepste nederigheid. Hij geeft haar raad voor haar toekomstig huwelijk en, wat minder natuurlijk is, leert hij haar onderwerping aan onze moeder de Heilige Kerk en waarschuwt haar tegen alle ketterij als tegen een dodelijk vergif.

Het was ook leuk te horen dat Max Rooses in al zijn haast om de brieven van Plantin te publiceren zich blijkbaar al eens had vergist volgens de auteur van de Brieven van Montanus, .A.D.Perez. Zo noteerde Rooses in de brief van B. Arias Montanus aan Jan Moretus van 7 juli 1575 ‘amoris familia’ (huis der liefde) i.p.v. ‘omnis familia’ de hele familie.

Ook had deze in de brief van Plantin aan Benidictus Montanus van 10-19 april 1576 het woord simque in de zin ‘simque praeterea habiturus habitationem commodam cum horto satis amplo’ (en ik ga een comfortabel huis hebben met een grote tuin) voor quimque gehouden, (vijf) wat ervoor zorgde dat er een discussie op gang kwam dat Plantin bovenop zijn 16 persen er nog vijf kon plaatsen.

Zo werden nog vele brieven door Dirk van plezierig en wetenswaardig van commentaar voorzien.

Wie meer wil weten kan het boek van Dirk, Cristophe Plantin’s Correspondence, kopen in de shop.

De Vrienden MPM danken Dirk Imhof hartelijk voor deze -alweer- zeer interessante lezing.

In 2021 is het 500 jaar geleden dat de beroemde Florentijn Lodovico Guicciardini geboren werd (1521-1589). Het Museum Plantin-Moretus gedenkt deze bijzondere man met de tentoonstelling Komt een Italiaan naar de Nederlanden van 3 december 2021 tot 6 maart 2022. Meer hierover:
https://www.museumplantinmoretus.be/nl/komt-een-italiaan-naar-de-nederlanden 

Kris Geysen, assistent-conservator oude drukken en curator van de tentoonstelling, nodigde de Vrienden MPM uit om vooraf kennis te maken met de oorspronkelijke edities van de Descrittione di tutti i Paesi Bassi op 9 november 2021. De belangstelling was zodanig dat zij drie sessies moest organiseren.

Op 2 januari kwamen heel wat Vrienden naar de rondleidingen georganiseerd door bestuursleden Ann Van Houtte (‘s morgens)  en Hans De Smet (‘s middags).
Enerzijds wilden zij het Van Schoonbekejaar hiermee afsluiten en ook wilden zij de bominslag van de V2 herdenken die bijna ons geliefd museum had platgelegd, juist 75 jaar geleden.

Dit jaar viert de Remonstrantse Broederschap is zijn 400-jarig bestaan. Antwerpen speelt hierbij een centrale rol. Dit klein Nederlands kerkgenootschap is immers in 1619 opgericht in Antwerpen. Dissidente protestanten, in Dordrecht veroordeeld en het land uitgezet, hergroepeerden zich in deze inmiddels door en door katholieke stad en mochten er een paar jaar blijven, met de steun van de Antwerpse Jezuïeten. Eerder dan bij een zeer strenge interpretatie van het calvinisme, voelden zij zich thuis bij een bijbels gefundeerd humanistisch-christelijk geloof. (Vermoedelijk zullen ze in Christoffel Plantijn een geestverwant hebben gezien!).

Hoe protestanten onderling in hevig conflict raakten en een pleidooi voor tolerantie bijna uitliep op een burgeroorlog, en hoe in het Antwerpse een klein kerkgenootschap gestalte kreeg dat de humanistische waarden is blijven propageren, daarover ging deze lezing voor de Vrienden van het  Museum Plantin-Moretus.

Dat lichtte dr. Bert Dicou toe. Hij is remonstrants theoloog, medewerker van het Arminius Instituut in Amsterdam en predikant van de Protestantse kerk Antwerpen Zuid. Hij woont aan de Plantin- en Moretuslei. Hij werd ingeleid door ons bestuurslid Frans Van den Brande