Alle aanwezigen in het Museum Plantin-Moretus bij de lezing van Annelies Van Wittenberghe tijdens de week van de smaak zullen zich dat evenement nog lang herinneren. Niet alleen kregen we inzicht in tweeduizend jaar culinaire geschiedenis, maar konden we het ook letterlijk proeven.

Spreker gaf aan de hand van de resultaten van haar onderzoek weer hoe de evolutie van de ‘smaak’ verklaard kan worden vanuit de geschiedenis. Zij is dan ook historica met een culinaire passie.

Waarom komt een tomaat toch niet in aanmerking als dessert, waar het eigenlijk om een vrucht gaat? Hoe kwam het dat bij de Romeinen vooral honing, rozijnen, dadels maar ook azijn de ‘smaakmakers’ waren? Waarom waren in de middeleeuwen peper, gember, kruidnagel en kaneel de toonaangevende smaakmakers, zij het dan wel alleen in de meer welgestelde keukens. Waarom liet men in de nieuwe tijd die smaakmakers dan weer los, en werd de deur geopend tot meer ‘frissere’ gerechten?

Dit alles, en veel meer, werd geplaatst in een ruimer historisch kader. Specifiek werd de situatie in Antwerpen belicht door talrijke voorbeelden uit het rijke archief van het Museum Plantin-Moretus.

Tijdens een pauze werden de gasten uitgenodigd tot een proeverij van verschillende culinaire hoogstandjes uit de vorige eeuwen, met onder meer pompoensoep, kweeperenconfituur volgens het recept van Nostradamus (jazeker, hij schreef ook een kookboek) en versgebakken worteltaart. Alles door te spoelen met een glaasje tafelbier.

Daarna ging het verder met een inzicht in het ontstaan van de nationale keukens, en de groeiende aandacht voor de regionale diversiteiten. Dat kon mooi aangetoond worden worden middels de publicatiedata van verschillende kookboeken door de eeuwen heen. De lijn werd helemaal doorgetrokken tot de Guide Michelin, wat ons tot het hedendaagse ‘voedsel-hypen’ brengt met de enorme populariteit van kookboeken en dies meer.

Met de goede raad om ook tijdens de komende feestdagen eens een historisch recept uit te proberen konden we voldaan huiswaarts keren. De recepten, en veel meer, kan je terugvinden in het boek ‘Smaak!’ uitgegeven bij het Davidsfonds. De aanwezigen hadden de gelegenheid om het meteen aan te schaffen.

Patrick Goossens