De Vrienden hebben me gevraagd om een recente schenking of aankoop toe te lichten, omdat ze het als een van hun doelstellingen zien om ook hier een versterkende rol op te nemen. Ik neem u graag mee langs een aantal verwervingen uit 2012 die in zaal 1 te zien zijn. Sinds de eerste conservator, Max Rooses, is het aankoopbeleid van het Museum Plantin-Moretus/Prentenkabint erop gericht om alle door Christoffel Plantijn en zijn opvolgers, de Moretussen, gedrukte werken te verzamelen.

Door dit beleid, dat nu al meer dan een eeuw volgehouden wordt, is het Museum Plantin-Moretus/Prentenkabinet het belangrijkste centrum ter wereld voor de studie van de productie van de vermaarde Plantijnse drukkerij, en bewaart het naar schatting 80% van de boeken uit de Plantijnse productie. Om internationaal deze positie te kunnen behouden, is het nodig actief te blijven speuren naar nog niet bekende of variante drukken van de Plantijnse uitgeverij. Nog jaarlijks koopt het museum ontbrekende werken aan. Soms gaat het om Plantin- en Moretusdrukken die alleen door vermelding in het Plantijnse archief bekend zijn. In 2012 konden we twee edities aankopen waarvan tot nog toe geen enkel andere exemplaar bekend was: een vroege uitgave van een deel van het Oude testament, de Proverbia Salomonis, door Plantijn gedrukt in 1559 en een Missale Romanum, gedrukt door Jan Moretus in 1608. De meeste oude drukken verwerven we door binnen- en buitenlandse veilingen te volgen. We worden daarvoor ook geholpen door sympathisanten, waaronder ik Marcus De Schepper graag wil danken voor zijn hulp. Maar we mochten dit jaar ook al 4 oude drukken uit schenkingen ontvangen.

Heel af en toe kopen we ook originele brieven en documenten van de Plantijnse uitgeverij aan. Het overgrootte deel van de Plantijnse archieven bevindt zich reeds in de collectie sinds de verkoop van het Plantijnse Huis in 1876 door graaf Edward Moretus aan de stad Antwerpen. Toch duiken af en toe nog een aantal documenten i.v.m. de familie of het Plantijnse bedrijf op. In 2010 en in 2012 kochten we zo een reeks brieven en andere persoonlijke documenten van leden van de familie Moretus van het einde van de 18de eeuw en begin 19de eeuw aan.

Ook het Prentenkabinet scoort internationaal en behoort met zijn rijke collectie tot de top 50 van de wereld. Aan de basis van de rijke collectie van het Prentenkabinet ligt de passie voor oude tekeningen en prenten van Max Rooses. Hij bouwde de collectie van het museum uit met enkele belangrijke verzamelingen en schonk zijn eigen collectie werken van gerenommeerde oude Antwerpse meesters aan zijn museum. Vandaag bestaat de collectie uit ruim 50.000 oude en moderne prenten en 20.000 tekeningen, waarvan 2.600 oude van onder andere Peter Paul Rubens, Anthony van Dyck, Jacob Jordaens of Jan Brueghel, naast werken van Eugeen Van Mieghem, de kunstenaarsfamilie Linnig, Floris Jespers, Panamarenko, Jan Fabre, enzovoort.

De verwervingspolitiek voor de collectie van het Prentenkabinet is vanaf het begin gericht op werken van in Antwerpen geboren, opgeleide of werkzame kunstenaars. Maar ook werk van niet-Antwerpse kunstenaars wordt hier bewaard, bijv. tekeningen en grafisch werk van James Ensor en een heel groot fonds met bijna 500 werken van Rik Wouters. Sinds november 2011 kan u trouwens de volledige collectie tekeningen en prenten consulteren via onze website. Het Prentenkabinet koopt tekeningen en prenten aan om de collectie uit te bouwen, reeksen te vervolledigen, representatieve werken van vooraanstaande kunstenaars toe te voegen. Ook schenkingen door privépersonen of door kunstenaars verrijken regelmatig de verzamelingen. Dit mecenaat is belangrijk voor de instelling. De meerwaarde voor de schenker is dat die werken in openbaar bezit komen en daardoor ontsloten worden voor iedereen: ze worden digitaal raadpleegbaar via de website, toegankelijk voor studie in de leeszaal, kunnen geselecteerd worden voor tentoonstellingen in binnen- en buitenland.

Een mooi voorbeeld is een recente schenking aan het Prentenkabinet van 31 prenten door Louis Van den Eede in februari 2012. Het gaat hier om een zeer gevarieerde schenking: een mooie kopergravure van Lucas Vorsterman met een zicht op de Abdij van Corsendonk, wordt afgewisseld met etsen uit de 20ste eeuw van Dany Smet (2de helft 20ste eeuw) en Els Vos (1963), een reeks linosneden van Etienne Le Compte (1931), en proefdrukken van houtsnedes van Frans Masereel (1889-1972). Het zijn stuk voor stuk prenten die in de collectie ontbreken en die bovendien ook interessant zijn vanwege gehanteerde grafische technieken als kopergravure, linosnede, uitzonderlijke lichtdrukken – een techniek die we nog niet in onze collectie hadden.
2012 wordt een speciaal jaar. We mogen niet alleen de oprichting van een vriendenvereniging meemaken, maar we mogen ook een uitzonderlijke schenking ontvangen uit de handen van de erven van Edward Moretus, met name Patricia en Martine du Roy de Blicquy. Ik wens ze daarvoor uitdrukkelijk te danken.