Zaterdag 12 december 2015: een datum die aangemelde Vrienden zich nog lang zullen herinneren. Op initiatief van Marijke Hellemans, conservator van het Prentenkabinet mochten twee in aantal beperkte groepen van de Vrienden van het Museum Plantin Moretus | Prentenkabinet vzw te gast zijn in de leeszaal.

De conservator had, met assistentie van ons medelid, tevens vrijwilliger in het museum en het Prentenkabinet, Ludo Van Herck, gezorgd voor een bijzondere selectie van een twaalftal tekeningen (16e – 17e eeuw) uit de collectie van het Prentenkabinet. Het waren topstukken van o.a. Rubens, Van Dijck, Jordaens, Snijders, De Vos. We mochten al deze werken in een Private view van dichtbij bekijken. Ze waren mooi opgesteld op lezenaars op twee grote tafels, telkens drie aan één zijde en drie aan de andere zijde. Omkaderd met een mooie lijst in zuurvrij karton, geen glas ervoor.

Marijke gaf toelichting over de totstandkoming van de verzameling van het Prentenkabinet. De eerste conservator, Max Rooses, zorgde voor een degelijke start met een voor zijn tijd waardevolle en rijke verzameling. Sindsdien werd de verzameling steevast aangevuld met aankopen van kleinere collecties,, van giften, en af en toe van nieuwe stukken. Het Bestendig Dotatiefonds zorgde van bij het begin voor nuttige aankopen. Ook in de recente geschiedenis mocht de conservator af en toe iets belangrijks aanschaffen, zoals het werk van Snijders dat we mochten aanschouwen en, net zoals de andere tekeningen haast mochten ruiken.

Haast ademloos genoten de Vrienden van de interessante uitleg van Marijke Hellemans over de tentoongestelde originele tekeningen. Er zijn, zo bleek duidelijk, verschillende types. We kregen toelichting over “crabbelinghen, modello, riccordo”, alsook over de gebruikte technieken en de opdrachtgevers. Na de toelichting kregen we de gelegenheid alle werken zelf van naderbij te bekijken/bestuderen. Het wordt dan duidelijk hoezeer twee genieën in stijl verschillen: b.v. Rubens met zijn krachtige, golvende, vormen, en Van Dijck, met zijn finesse en zijn scherpe lijnen met zorg voor het detail.

In de vragen die tijdens het bezoek naar boven kwamen, werd onder meer ingegaan op de conservatie van de tekeningen (denk aan het zuurvrij karton), of de overweging over het al of niet gebruiken van witte handschoenen voor het raadplegen van de verzameling. Vele Vrienden moesten bekennen dat ze weliswaar het Museum Plantin Moretus goed kennen, maar – de meesten – voor het eerst de leeszaal betraden en in dat ‘Heilige der Heiligen’ van zo dichtbij topstukken uit de verzameling van het Prentenkabinet mochten zien.

Als kers op de taart mochten we ook een inkijk nemen in een schriftje dat ooit eigendom was van grootmeester Rubens in zijn prille jeugdjaren. De thematiek was een reeks over de dood, vanuit de visie van Hans Holbein: bijzonder fijne, kleine, doch mooie gravures.

De Vrienden mogen Marijke Hellemans dankbaar zijn dat ze een zaterdag voormiddag in haar agenda opofferde om ons in twee opeenvolgende sessies op een bekwame en enthousiaste manier te ontvangen en ons wegwijs te maken in het rijke palet van de verzameling van het Prentenkabinet.

Aan het eind van het bezoek waren allen, ook conservator Marijke Hellemans, het erover eens: dit initiatief is voor herhaling vatbaar. Marijke Hellemans beloofde dat waar te maken, zeker na de nieuwe opstelling van leeszaal en museum. Waarvan akte.

Frans L. van de Brande, bestuurslid VMPM|PK