Op vrijdag 23 juni 2023 organiseerden de Vrienden MPM een rondleiding in de tentoonstelling Barokke influencers. Gids van dienst was penningmeester Hans De Smet.
Om 14 uur verzamelden de Vrienden MPM zich aan het Museum Snijders & Rockoxhuis in de Keizerstraat om de boeiende tocht door de drie tentoonstellingsplaatsen te beginnen.
Barokke influencers
Uit de begeleidende tekst van de tentoonstelling:
De bijzondere tentoonstelling ging door op drie historische locaties: de gaanderijen van de Sint-Carolus Borromeuskerk, het Museum Snijders&Rockoxhuis en de Nottebohmzaal van de Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience.
De tentoonstelling richtte de aandacht op een bijzondere soort influencers van vier eeuwen geleden: de jezuïeten. Aan de hand van schilderijen, tekeningen, prenten en archiefdocumenten werd duidelijk hoe de hoofdrolspelers uit het 17de-eeuwse Antwerpen dachten, droomden, werkten en hun geloof beleefden.
De Sint-Carolus Borromeuskerk
De Sint-Carolus Borromeuskerk werd gebouwd in opdracht van de jezuïeten, en is het resultaat van samenwerking tussen wetenschappers en kunstenaars. Het bekendst is de inbreng van Peter Paul Rubens.
In de gaanderijen van de kerk ontdekte je het Antwerpen van de 17de eeuw. De Scheldestad was toen een kosmopolitisch handelscentrum waar de jezuïeten een hoofdrol speelden. Met behulp van unieke documenten, prenten en kunstobjecten bracht de tentoonstelling hun ‘volgers’ van toen in beeld.
In eerste instantie volgers in eigen huis: scholieren van het college en ‘geestelijke dochters’ die hun werk ondersteunden. Net als vandaag probeerde de orde een internationaal publiek te overtuigen, met beelden en afbeeldingen, om het aantal volgers zo hoog mogelijk te krijgen en hen zo diep mogelijk te raken.
De tentoonstelling toonde devotieprenten, etsen en boeken uit de collecties van verschillende erfgoedinstellingen, waaronder het Ruusbroecgenootschap. Je kon er ook een unieke reeks ‘affixiones’ bewonderen. Deze beschilderde doeken met allegorische voorstellingen maken deel uit van het patrimonium van de Sint-Carolus Borromeuskerk.
Het Museum Snijders&Rockoxhuis
In het Museum Snijders&Rockoxhuis stond de bekendste Antwerpse barokschilder en barokke influencer centraal: Peter Paul Rubens. De jezuïeten waren een belangrijke opdrachtgever van de Antwerpse meester. Op hun vraag realiseerde Rubens 39 plafondschilderingen in de Sint-Carolus Borromeuskerk, die bij de brand van 1718 verloren gingen. De tentoonstelling wekte die verloren kunstschat weer tot leven aan de hand van de bewaard gebleven olieverfschetsen van Rubens’ eigen hand en met binnen- en buitenlandse topstukken van Rubens, Jacob de Wit en Daniël Seghers.
De Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience
In de Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience ontdekte je het ware verhaal van de Nottebohmzaal. Op deze plek bevond zich in de 17de eeuw het gebouw de Sodaliteit, een broederschap waar ook Peter Paul Rubens, Antoon van Dyck en heel wat andere Antwerpse barokkunstenaars lid van waren. Op de plaats van de huidige Nottebohmzaal lag tot 1773 de schitterend ingerichte barokke kapel van deze Sodaliteit. Tussen de luxe marmeren muurbekleding hingen tientallen schilderijen. Tijdens het onderzoek naar de inrichting van de barokke kapel doken veel vragen op. Van wie waren de kunstwerken aan de muren en plafonds en wat stelden ze voor? En vooral: waar bevinden de schilderijen zich vandaag? De tentoonstelling neemt je stap voor stap mee in het onderzoek.
