Vandaag vindt er in dit historisch pand een bijzondere gebeurtenis plaats : de oprichting van een nieuwe vriendenvereniging : de vrienden van het Museum Plantin-Moretus / Prentenkabinet. Een vriendenvereniging die reeds een zeventigtal leden telt voor haar officiële stichting, waarschijnlijk een particulariteit, die ons het allerbeste doet verhopen voor de nabije toekomst: waarom geen vertienvoudiging van dit ledenaantal binnen de komende vijf jaar?

U hebt zojuist van de directeur van het museum, Mevrouw Kockelbergh, vernomen, en U zult het allen met haar en met mij erover eens zijn dat dit museum een bijzondere en unieke plaats bekleedt binnen het museale landschap van de metropool, landschap dat recent verschillende omwentelingen vertoonde. Deze week nog verdween in onze stad het Provinciaal Diamantmuseum en, in een decennium waarin talrijke Antwerpse musea geïntegreerd werden in het Museum Aan de Stroom, het MAS, – ik denk hier aan het etnografisch museum, aan het museum voor folklore, aan het zeevaartmuseum- blijft het museum Plantin-Moretus / Prentenkabinet één der interessantste historische bezienswaardigheden van onze stad. Een unicum: een statig herenhuis ongeschonden ten opzichte van het einde van de 19e eeuw, een omvangrijk bestand kostbare oude boeken en prenten, een authentiek drukkersatelier en drukpersen op dezelfde locatie in activiteit gebleven gedurende drie eeuwen onder de stuwende kracht van de families Plantin en Moretus.

Daar, waar de meeste Antwerpse musea reeds jaren op de steun van een vriendenvereniging konden rekenen, ontbrak een dergelijk initiatief voor het Museum Plantin-Moretus / Prentenkabinet. Een groep sympathisanten en trouwe bezoekers van het Plantijnse huis heeft de handen in elkaar geslagen om deze leemte in te vullen. Zij werden hierbij ten volle gestimuleerd en ondersteund door de directie van het museum. Het was immers verwonderlijk en moeilijk aanvaardbaar dat dit UNESCO Werelderfgoed, de Officina Plantiniana, geen beroep kon doen op een eigen vriendengroep.

Wel bestond er sinds 1877 en bestaat er nu nog steeds de ‘Vereniging van Antwerpse Bibliofielen’, die zich voornamelijk toelegt op de publicatie van het boekhistorisch en wetenschappelijk tijdschrift ‘De Gulden Passer’. Deze vereniging, waarvan de zetel eveneens in het museum gelegen is, kan echter niet als een specifieke ‘vriendenvereniging’ beschouwd worden, maar zal waarschijnlijk nauwe banden blijven onderhouden met de nieuwe vereniging.

Vriend zijn betekent verbonden zijn, genegenheid hebben voor, het onderhouden van goede betrekkingen. De vrienden van het Museum Plantin-Moretus / Prentenkabinet beogen bij te dragen tot de culturele ontwikkeling van de gemeenschap. Zij stellen hun steun, hun kennis en hun competenties ter beschikking van het museum. Als bevoorrechte en onbezoldigde gesprekspartners van de museumdirectie maken zij deel uit van de Antwerpse museale gemeenschap in het bijzonder en van de grensoverschrijdende culturele gemeenschap in het algemeen. Al hun activiteiten zullen in overleg gepland worden met de directie van het museum, die op alle bestuursvergaderingen vertegenwoordigd zal worden door de directeur of door een staflid van het museum.

Het voornaamste doel van de nieuwe vereniging bestaat er dus in om een bijdrage te leveren aan de bekendheid en aan de groei van het museum. Dankzij de lidgelden en de schenkingen – zowel het particuliere als het bedrijfsmecenaat – kunnen kostbare Antwerpse drukken en prenten alsook specifieke werken in verband met de geschiedenis van de boekdrukkunst aan de bestaande collecties toegevoegd worden of zal men tot de restauratie van bepaalde boeken of voorwerpen kunnen overgaan. In dit Mercatorjaar denken wij hier bijvoorbeeld aan de restauratie van één der prachtige oude atlassen die deel uitmaken van de collectie.

Indien het museum een bijzondere aankoop wenst te verrichten, zal het op die manier ook beroep kunnen doen op fondsen die door de vereniging ter beschikking gesteld worden. Het gaat hier niet enkel om het papieren erfgoed, maar ook om kunstvoorwerpen zoals schilderijen, wandtapijten, meubels en andere objecten, dit echter voor zover zij ooit deel hebben uigemaakt van de inboedel van dit huis of zij rechtstreeks in verband kunnen gebracht worden met de Officina Plantiniana. Sinds de opening van het museum op 19 augustus 1877 heeft het museum immers – met uitzondering van oude drukken en prenten en ook van boekhistorische publicaties – geen enkel ander voorwerp aangeschaft of als gift ontvangen.

Wanneer de vrienden, dankzij de mecenaatswerking, in staat zijn een gift te doen van een bepaald voorwerp, zullen zij alles in het werk stellen om borg te staan voor de oorsprong en de authenticiteit hiervan.

Ter gelegenheid van deze inhuldigingsvergadering is de vereniging dan ook bijzonder gelukkig met een eerste schenking, de eerste mecenaatsgift geschonken door de familie du Roy de Blicquy, nazaten van Eduard Moretus. Het betreft hier, zoals u zojuist vernomen hebt, zeer waarschijnlijk een ceremonieel voorwerp. De vrienden zijn de milde schenkers enorm dankbaar voor deze geste die wellicht anderen ertoe zal aanzetten om als mecenas op te treden.

Vrienden van het Museum Plantin-Moretus / Prentenkabinet krijgen tal van voordelen onder de vorm van exclusieve lezingen, uitstappen, een nieuwsbrief, previews, … Het lidmaatschap geeft ook recht op gratis toegang tot de musea van de stad Antwerpen en een korting in de museumwinkels van die musea. Ook worden er rondleidingen en uitstappen naar analoge instellingen voorzien.

Zo organiseert de vereniging als eerste activiteit voor haar leden die er tot dan nog geen gelegenheid toe zouden gehad hebben, op zaterdag 9 juni 2012 om 11.00 uur een rondleiding in de thans aan de gang zijnde tentoonstelling ‘Mercator. Reizen in het onbekende’, dit onder de deskundige leiding van de heer Jan Parmentier, maker van de tentoonstelling.

Het bestuur van de vereniging bestaat, buiten mijzelf als voorzitter, uit de heer François Gyselinckx, secretaris, de heer Jos Van der Steen, penningmeester, alsook uit mevrouw Anna Van Houtte, de heer Frans Caignie, de heer Frans Van den Brande, en de heer Patrick Goossens. Hierbij wens ik hen allen hartelijk te bedanken voor hun continue en actieve inzet bij de totstandkoming van deze nieuwe vereniging.

Verdere inlichtingen i.v.m. de werking van de vriendenvereniging en lidmaatschapsaanvraag kunnen teruggevonden worden op de website http://www.vriendenplantinmoretus.be.